Luisteren naar je lichaam. Waarom psychosomatische signalen geen toeval zijn.

We zijn het vaak gewend om pas stil te staan bij ons lichaam wanneer het écht niet meer anders kan. Een plotse migraine, rugklachten die maar blijven terugkomen, een maag die elke spanning direct vertaalt… We nemen een pijnstiller, slikken maagtabletten of laten ons even kraken, en doen dan maar lekker door alsof er niets aan de hand is. Want dat is wat we geleerd hebben: doordoen, niet zagen en pijn negeren.

Toch zijn veel van die klachten geen toeval. Het zijn signalen. Ons lichaam praat voortdurend met ons, maar wij hebben nooit geleerd die taal te verstaan.

1. Wat zijn psychosomatische klachten?

Uit onderzoek blijkt dat 20 tot 35% van alle bezoeken aan de huisarts gaat over lichamelijke klachten waarvoor geen duidelijke medische oorzaak wordt gevonden. Denk aan chronische pijn, vermoeidheid, duizeligheid, hartkloppingen of spijsverteringsproblemen.

Vaak krijgen mensen dan te horen: “Het is stress.” En hoewel dat klopt, voelt het voor velen alsof hun klacht niet serieus wordt genomen. Maar stress of onverwerkte emoties zijn geen vaag excuus… ze veroorzaken reële, fysieke reacties in het lichaam.

Wetenschappers noemen dit psychosomatiek: het samenspel tussen psyche (gedachten, gevoelens, stress) en soma (het lichaam). Stress activeert ons zenuwstelsel, verhoogt stresshormonen zoals cortisol en adrenaline, spant onze spieren op en verstoort zelfs onze spijsvertering en slaap. Als die spanning zich blijft opstapelen, krijgen we klachten die heel tastbaar zijn, maar niet in een scan zichtbaar.

2. Signalen die we vaak negeren.

De meeste mensen herkennen ze wel, maar doen er niets mee:

• Spanningshoofdpijn die telkens terugkomt na drukke werkdagen.

• Maagklachten of darmproblemen die opvlammen bij emotionele stress.

• Pijn in nek en schouders die niet verdwijnt, ook niet met massages.

• Hartkloppingen of benauwdheid zonder hartprobleem.

• Chronische vermoeidheid terwijl alle bloedwaarden “normaal” zijn.

In plaats van ons af te vragen “Wat probeert mijn lichaam me te vertellen?” zijn we geneigd de klacht te onderdrukken. Een pilletje hier, een afspraak bij de kinesist daar, en weer verder. Want we hebben geleerd dat doorgaan een deugd is en stilstaan een teken van zwakte.

3. Waarom we klachten wegdrukken.

Dat patroon komt niet uit het niets. Velen van ons zijn opgegroeid met boodschappen als:

• “Niet flauw doen, vooruit.”

• “Hard werken, dan komt alles goed.”

• “Sterk zijn betekent niet klagen.”

  
  

Het resultaat? We hebben nooit geleerd te luisteren naar subtiele signalen van ons lichaam. We lopen door tot het lichaam harder moet gaan roepen.

En dat doet het ook. Want klachten die genegeerd worden, zoeken altijd een uitweg. Soms in heviger symptomen, soms in nieuwe klachten.

4. Wat de wetenschap laat zien.

Wetenschappelijk onderzoek bevestigt steeds duidelijker hoe sterk lichaam en geest verbonden zijn:

• Chronische stress beïnvloedt het immuunsysteem, waardoor mensen vatbaarder worden voor infecties en ontstekingsziekten.

• Emotionele belasting kan leiden tot verhoogde spierspanning en zo rug- en nekpijn veroorzaken.

• Stress en trauma’s hebben invloed op de darm-hersen-as, waardoor angst of depressieve gevoelens hand in hand gaan met prikkelbare darmen.

• Er is zelfs bewijs dat onverwerkte emoties via het autonome zenuwstelsel bijdragen aan hart- en vaatproblemen.

Met andere woorden: je lichaam verzint het niet. Wat jij voelt, is écht.

5. Hoe leer je luisteren naar je lichaam?

Luisteren naar je lichaam klinkt mooi, maar wat betekent dat concreet?

1. Sta stil bij terugkerende klachten… vraag je af: wanneer steken ze op? Wat gebeurt er in mijn leven op dat moment?

2. Let op spanning – merk je dat je schouders vastzitten, je kaak gespannen is of je ademhaling hoog zit? Vaak is dit het eerste alarmsignaal.

3. Onderzoek je gewoontes… gebruik je werk, sport, eten, alcohol of schermen om gevoelens te dempen? Dat kan wijzen op vermijding.

4. Durf de vraag te stellen: “Wat heb ik écht nodig?” misschien is dat rust, misschien een gesprek, misschien een grens trekken.

6. Echte kracht ligt in stilstaan.

Het vraagt moed om je klachten serieus te nemen. Het vraagt moed om niet meteen verder te doen met wat je altijd deed, maar te luisteren. En om te erkennen dat je lijf vaak eerlijker is dan je hoofd.

Want de waarheid is: ons lichaam stopt ons altijd als we zelf niet stoppen. Eerst met fluisterende signalen, dan met klachten die harder binnenkomen. Wie leert luisteren voordat het lichaam moet schreeuwen, wint op de lange termijn.

Psychosomatische klachten zijn geen verzinsels of zwakte, maar betekenisvolle signalen. Ze tonen ons waar we onszelf voorbijlopen, waar spanning of onverwerkte emoties vastzitten. Het negeren ervan lost niets op… het verergert alleen. Je echte kracht toon je niet door altijd maar door te doen, maar door stil te staan bij wat je lichaam je vertelt.

7. Hoe ik dit meeneem in mijn praktijk

In mijn praktijk merk ik hoe vaak cliënten verbaasd zijn wanneer we samen ontdekken dat hun lichaam al veel langer signalen gaf. Door die signalen niet alleen te begrijpen, maar er ook mee te werken… via gesprek, lichaamsgericht werk of het onderzoeken van leefstijl en patronen… ontstaat er ruimte om écht te herstellen.

Want luisteren naar je lichaam is geen luxe. Het is de basis om terug in balans te komen.